Niebieskie Źródła.

14 września 2012.

Tomaszów Mazowiecki. Kolejne miejsce na mojej budowlanej mapie Polski. Budowa rusza już wkrótce, póki co dopinamy sprawy formalne. Między wizytą w Starostwie a spotkaniem na budowie półtora godzinna przerwa. Na licznych w mieście tabliczkach informacyjnych wypatruję coś co się zwie Niebieskie Źródła. Jadę, choć nie wiem czego szukam.

Jak to zwykle bywa niepozorna okolica zaskakuje. Geograficznie i przyrodniczo.

Kępy na tak zwanym Głównym Kanale.

Niebieskie Źródła.

Niebieskie Źródła z bliska.

Niebieskie źródła - rezerwat przyrody nieożywionej o wybitnych walorach krajobrazowych, położony w dolinie Pilicy, na prawym brzegu rzeki, w południowo wschodniej części miasta Tomaszowa Mazowieckiego. Są to wywierzyska krasowe jedne z najciekawszych zjawisk krasowych w Europie. Główny kompleks wodonośny stanowią spękane wapienie jurajskie, z których wytryska woda przybierająca niebiesko-błękitno-zieloną barwę. Barwa wody w basenach źródliskowych jest efektem działań rozproszonego światła słonecznego. Zmiana odcieni barwy wody uzależniona jest od stanu pogody, stopnia nasłonecznienia bądź zachmurzenia. Dodatkowo uroku wywierzysku nadają pulsujące gejzery z piasku podrzucanego przez źródlaną wodę.
Rezerwat powstał w 1961 roku w celu ochrony piękna krasowego wywierzyska oraz towarzyszącym im naturalnym biocenozom leśnym, zaroślowym, szuwarowym i wodnym. Obejmuje on obszar ok. 29 ha. Rezerwat jest ostoją wielu gatunków ptaków (ok. 75), a prawdziwą osobliwością są: ubarwiony remisz, zimorodek oraz kaczki (krzyżówka, ohar, czernica, cyraneczka i gągoł).
Szata roślinna jest najliczniej reprezentowana przez rodzinę traw. Stwierdzono 400 gatunków roślin naczyniowych, a wśród nich grupę roślin ściśle chronionych: grzebieni białych, turówki wonnej, różanecznika żółtego, kosodrzewiny i cisa pospolitego. W roku 1994 i 1997 na terenie rezerwatu prowadzone były działania mające na celu oczyszczenie, zabezpieczenie oraz właściwe udostępnienie całego obiektu.
Z Rezerwatem Niebieskie Źródła łączy się ponor krasowy rzeki Ginącej. Znajduje się on w Wąwale, 5 km od Tomaszowa Maz.. Po roztopach wiosennych lub znaczniejszych opadach sucha dolina wypełnia się wodą tworząc rozlewisko, które zanika szybko, pozostawiając po paru dniach piasek z otoczakami w miejscach, w których jest pochłaniane. Miejsce to nazwano "Przepaścią". Przepaść jest położona na terenie wapiennym, a wody Ginącej odpływają podziemnymi szczelinami i wypływają znów na powierzchni pod Utratą jako tzw. "Niebieskie Źródła". Celem potwierdzenia hipotezy o zasilaniu wód Niebieskich Źródeł innymi wodami przeprowadzono doświadczenie wprowadzając do strumienia Ginącej w odległości 20 m od miejsca w ponorze barwnik - fluorosceinę. Hipotetyczny związek rzeki Ginącej z Niebieskimi Źródłami został potwierdzony, ponieważ wskaźnik barwny pojawił się w Niebieskich Źródłach , Utracie i Brzustówce, czyli po przeciwnym lewym brzegu Pilicy. Jest to najlepszy dowód na istnienie zjawisk krasowych w okolicach Tomaszowa Mazowieckiego. (źródło: http://www.skansenpilicy.pl/ )