Frydman. Kościół gotycki.

Drugi dzień eskapady pienińskiej poświęcamy na zwiedzanie zabytków. Biało tynkowany kościół we Frydmanie, dobrze widoczny z okolicznych gór, kusił od dawna. Teraz przyszła jego kolej. Zwiedzamy otoczenie, zaglądamy przez kratę kruchty do środka. Na terenie dawnego przykościelnego cmentarza znajdujemy kilka pojedynczych, starych nagrobków. Jest opisany po niemiecku, jest opisany w języku węgierskim... Uwielbiam narodową nieokreśloność pogranicza...

Frydman (słow. Fridman, węg. Frigyesvágása, niem. Friedmann), wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie Łapsze Niżne. Położona jest w regionie geograficznym Kotlina Nowotarska i historyczno-etnograficznym Spisz, w miejscu gdzie rzeka Białka wpada do Zbiornika Czorsztyńskiego. Jedna z najbardziej atrakcyjnych wsi Podtatrza w Polsce, pochodzi z przełomu XIII i XIV wieku. Na rynku znajduje się wczesnogotycki kościół św. Stanisława, z wyjątkową wieżą zwieńczoną późnorenesansową attyką oraz ośmiokątną kaplicą. Niektórzy mówią, że ludzie z tej wsi posługują się własnym dialektem zwanym też "frydmańskim". Inny zabytek to kasztel (obronny dwór) z 1585 roku, zbudowany przez węgierskich władców tych okolic, Horwathów. We wsi działa zespół regionalny i orkiestra dęta. Kościół pw. św. Stanisława Biskupa – najstarszy zabytek architektury sakralnej na Podtatrzu. Wczesnogotycki zrąb świątyni (zapewne z przełomu XIII i XIV w.) zbudowany został z kamienia łamanego na niedalekiej Szubienicznej Górze. Murowany, jednonawowy, od zewnątrz opięty schodkowymi przyporami. Wielobocznie zamknięte prezbiterium jest gotyckie, trójprzęsłowa nawa ma późniejsze sklepianie kolebkowe z 1708 r. Do najstarszych elementów kościoła należą romańskie w kształcie okienko we wschodniej ścianie zakrystii oraz wczesnogotycka kamienna głowa na narożniku nawy nad nią. Od południa do nawy wiedzie wczesnogotycki portal. W oknach zachowały się gotyckie maswerki. Dobudowaną od zachodu wieżę wieńczy unikatowa polska attyka z końca XVIII w. Zdobi ją zegar z zabytkowym mechanizmem, pod nim widoczne są drewniane kroksztyny – pozostałość po spalonym w 1781 r. drewnianym ganeczku strażniczym (hurdycji). Od północy do nawy przylega ośmioboczna kaplica Matki Boskiej o centralnym założeniu. Dobudowano ją w 1764 r., a odremontowano w latach 1963-67. Wyposażenie wnętrza kościoła jest w większości późnobarokowe, pochodzi z lat 1751-69. W ołtarzu głównym, za zasłoną nowego obrazu, wyłożona lustrami wnęka z jasełkową sceną zabójstwa św. Stanisława. Rokokowy ołtarz w kaplicy Matki Boskiej ma dwa lica i jest dostępny ze wszystkich stron. Na drewnianym stropie scena koronacji Matki Boskiej. Kościół otoczony jest murem z dwiema bramami wejściowymi i przechodnią dzwonnicą z największym dzwonem zwanym "Bratnim". Legendy podają, że we frydmańskim kościele służył do mszy Jan III Sobieski wracający przez Zamagurze spod Wiednia. (źródło Wikipedia)
Frydmański kościół jest tego samego wezwania co dawny kościół na Górze Jaworznickiej nad Żarkami. W czasach średniowiecza święty Stanisław Biskup cieszył się sporą popularnością. Przynajmniej wśród fundatorów i protektorów budowanych ówcześnie kościołów.


Komentarze

Zobacz także

Kolonia robotnicza w Rudzie.

Dominikowo czyli rozprawa chodzieska.